Frühling
Nun ist er endlich kommen doch
In grünem Knospenschuh;
"Er kam, er kam ja immer noch",
Die Bäume nicken sich's zu.
Sie konnten ihn all erwarten kaum,
Nun treiben sie Schuss auf Schuss;
Im Garten der alte Apfelbaum,
Er sträubt sich, aber er muss.
Wohl zögert auch das alte Herz
Und atmet noch nicht frei,
Es bangt und sorgt: "Es ist erst März
Und März ist noch nicht Mai."
O schüttle ab den schweren Traum
Und die lange Winterruh:
Es wagt es der alte Apfelbaum,
Herze, wag's auch du. Theodor Fontane(1819-1898)
We weten niet wat Mei zal brengen maar Maart was zoet & zonnig. Ik wens iedereen nog twee zoete, zonnige maartdagen!
En: Durf te Dromen!
Wat een verrukking: rooie bessen - aalbessen - uit eigen tuin.
Plukken, ritsen, met wat suiker bestrooien.
Een paar uur wachten.
Genieten!
Meer moet dat niet zijn ...
't Lust mij zingend u te loven, Edle Bes, gezond en frisch! Heerlijk ooft van Neêrlands hoven, Sieraad van der Burgren disch!
Een mens moet zijn/haar zegeningen tellen. Zo prijs ik mij gelukkig met mijn schoonzus M. Ik heb al heel wat schoonzussen zien komen & gaan - zo gaat dat tegenwoordig nietwaar ;) - maar M is al meer dan 25 jaar een lieve en gastvrije steunpilaar in de familie. Je zou het niet zeggen, ze ziet er nog ondeugend jong uit, maar in oktober wordt ze (tot haar eigen ontzetting) zestig jaar. Ik vind dat ze een bijzonder cadeau verdient en ben dit weekend begonnen aan een stoffen mixed-media-'levensboekje'.
M is een zeemeisje, voor de pagina over haar geboorte gebruikte ik de beginregels van Iris, een gedicht van Jacques Perk. De inspiratie voor de geborduurde Geboorte van Venus van Botticelli vond ik hier.
'k Ben blij met mijn zelfbordurend Berninaatje, hoewel ik mijn kop er wel moet bijhouden bij het programmeren van de letters. En dat is niet zo eenvoudig want maandag ben ik op mijn kop gevallen. Mijn kin heeft alle kleuren van de regenboog maar toch vooral dezelfde kleur als mijn levensboekje ...
Vandaag is het Sint-Jan, midzomer, de langste dag van het jaar. Geniet van de klaprozen (goudgele aren zijn er nauwelijks nog) en wees vanavond - in het zomernachtdonker van gesmolten licht - niet bang voor kabouters en trollen die over je grasveld rollen ...
Midsummer Eve - E.R. Hughes (1908)
Zomers
Klaprozen, korenbloemen, barstenvolle goudgele aren streelden mijn gezicht. Groengouden vliegen zoemden een gedicht. Rood liet het ooft de appelwangen bollen.
Zomernachtdonker is gesmolten licht. Niet bang zijn voor kabouters en voor trollen. Ze komen 's nachts het grasveld voor je rollen. Alleen een dom kind houdt zijn ogen dicht.
Zullen wij dit soort zomers nooit meer zien? Ging dan het paradijs voorgoed verloren omdat wij aan de wereld toebehoren? Huil niet, huil niet, de hemel zal misschien een zolder in een huis zijn zonder zorgen. Daar hebben ze die zomers opgeborgen.
Kees Stip Uit: Au! de rozen bloeien. Sonnetten van bedreigd geluk.
Vanavond, tijdens het blauwe uur, voor de korte nacht valt, drink ik samen met M. koele rose in onze midzomernachtstadstuin, ons eigen paradijsje ...
'Uitlandig', in de betekenis 'in het buitenland', vind ik zo'n mooi en treffend Surinaams-Nederlands woord. Ik probeer het in onze contreien te introduceren. Helpen jullie mij daar een beetje bij?
Ik was zelf de laatste tijd veel uitlandig en wil een paar impressies daarvan met jullie delen. Om te beginnen Spanje. Meneer 'l Heure Bleue 'moest' een maand in Barcelona zijn. En vermits een Goede Vrouw haar man volgt, bezocht ik hem een paar dagen. Omdat we dan toch al in Spanje waren, reisden we ook maar naar Madrid om haar te bezoeken. En vooruit, als je in Madrid bent kan je eigenlijk ook wel even naar Toledo. Een beetje veel allemaal voor 5 dagen - we leken wel Amerikaanse Europagangers. Maar ik heb genoten van elke minuut ervan. Van heerlijk eten, natuurlijk.
Maar zeker ook van de Kunst. Hier liet ik al Las Meninas van Diego Velásquez zien en de vele kunstenaars die zich door dit kunstwerk lieten inspireren, zoals Picasso. Als je dan in het Picassomuseum zalen vol schilderijen met zijn interpretatie van Las Meninas ziet, ben je zwaar onder de indruk. (En helemaal verrukt als je klassen kleine kindertjes, braafjes op de grond gezeten, aan de lippen van een enthousiast vertellende kunstjuf ziet hangen - leve de cultuursubsidies!).
Maar helemaal stil werd ik toen ik voor de échte Las Meninas van Velásquez in het Prado stond.
Ik was zo in de ban van het schilderij dat ik overal Infanta Margarita María en haar gezelschapsdames zag: op straat en in winkels, op affiches, kalenders en bekers.
Maar ik heb ook mijn handwerkhart kunnen ophalen. Vooral bij Pontejos in hartje Madrid. Stel je voor, een handwerktempel met meerdere verdiepingen waar je bij sommige afdelingen een nummertje moet trekken vanwege de drukte.
Ik zou nog veel kunnen vertellen, over de boekenstalletjes bij het Bon Retiro Park ...
of de oude kerken, moskeeën synagogen, getuigen van La Convivencia, de godsdienstige tolerantie en coëxistentie van Christelijke, Joodse en Moorse culturen in het oude Toledo.
Maar ik stop nu maar want de vertelde tijd begint de beleefde tijd al aardig te benaderen ...
Gisteren heb ik in Le Grand Colbert - ja, ja mijnheer & mevrouw 'l Heure Bleue waren in Parijs - het glas geheven op iedereen met een groot valentijnshart voor andere mensen ...
Eerder bezochten we de grote Cranachtentoonstelling in Le Musée du Luxembourg. Alwaar we gewaarschuwd werden voor het gevaar van teveel liefde.
Zo hoef ik je niet te vertellen dat het slecht afliep met Adam en Eva, het eerste liefdespaar in de christelijke geschiedenis. Overigens verbazend hoe modern de Adam en Eva van Lucas Cranach aandoen. Je zou het vijgenblad van Adam zo door een jeans kunnen vervangen.
Lucas Cranach de Oude - Adam en Eva (1526)
Adam moest bitter boeten voor zijn liefde voor Eva, het teveel aan liefde maakte Heracles dan weer tot een zot. Nadat hij in een bui van razernij Iphitus had vermoord, moest hij namelijk als straf een jaar als slaaf werken aan het hof van Omphale, de koningin van Lydia. Als de koningin te weten komt wie die slaaf is, trouwt ze met hem. Herakles is zo verliefd op Omphale dat hij zich niet verzet als zij en haar slavinnen hem vrouwenkleren laten dragen, wol laten spinnen en andere vrouwendingen doen.
Lucas Cranach de Oude - Herakles bij Omphale (1537)
Een man die zich met vrouwenzaken bezighoudt? Ridicule in het klassieke wereldbeeld! Alhoewel, ik kan mij het commentaar of de blikken zo voorstellen als een man nu in de trein zou zitten breien of borduren. Misschien wordt het schilderij Herakles bij Omphale ooit nog eens door een actiegroep (met culturele achtergrond, dat wel) tegen de metroman- en voor de retroman gebruik.
Ik had na de tentoonstelling even genoeg stof tot nadenken. Voor een ander onderdeel van het bezoek - waarover later meer - stuurde deze Omphale haar Herakles uit wandelen ...
Ik ben bepaald niet de enige die geïntrigeerd is door het raadselachtige schilderij Las Meninas (‘De Hofdames’) van Diego Velázquez. Het schilderij dat de jonge Infanta Margarita toont omringd door haar hofdames, chaperonne, lijfwacht, twee dwergen en een hond (en vlak achter hen Velázquez zelf) heeft vele kunstenaars 'geïnspireerd.
Zoals Las Meninas van Picasso: Las Meninas van Manolo Valdés, deze zomer op het Lange Voorhout in Den Haag. Las Meninas en Canido:
En nu, geen kunst maar ambacht: Una Menina van 'la hora azul' - 'l heure bleue dus ....
De Meninas van Valdés zijn weer op reis naar hun vaderland, maar ik heb nu mijn eigen kleine hofdame van vilt, frivolité en zoetwaterparels ...
Voor 5 mei "Liberté" van Paul Eluard, een gedicht dat door vliegtuigen van de RAF in duizendvoud werd uitgestrooid boven bezet Frankrijk. Een poetische regen van troost & hoop. Fernand Léger illustreerde het gedicht in 1953. Liberté Sur mes cahiers d'écolier Sur mon pupitre et les arbres Sur le sable sur la neige J'écris ton nom
Sur toutes les pages lues Sur toutes les pages blanches Pierre sang papier ou cendre J'écris ton nom
Sur les images dorées Sur les armes des guerriers Sur la couronne des rois J'écris ton nom
Sur la jungle et le désert Sur les nids sur les genêts Sur l'écho de mon enfance J'écris ton nom
Sur les merveilles des nuits Sur le pain blanc des journées Sur les saisons fiancées J'écris ton nom
Sur tous mes chiffons d'azur Sur l'étang soleil moisi Sur le lac lune vivante J'écris ton nom
Sur les champs sur l'horizon Sur les ailes des oiseaux Et sur le moulin des ombres J'écris ton nom
Sur chaque bouffée d'aurore Sur la mer sur les bateaux Sur la montagne démente J'écris ton nom
Sur la mousse des nuages Sur les sueurs de l'orage Sur la pluie épaisse et fade J'écris ton nom
Sur les formes scintillantes Sur les cloches des couleurs Sur la vérité physique J'écris ton nom
Sur les sentiers éveillés Sur les routes déployées Sur les places qui débordent J'écris ton nom
Sur la lampe qui s'allume Sur la lampe qui s'éteint Sur mes maisons réunis J'écris ton nom
Sur le fruit coupé en deux Dur miroir et de ma chambre Sur mon lit coquille vide J'écris ton nom
Sur mon chien gourmand et tendre Sur ces oreilles dressées Sur sa patte maladroite J'écris ton nom
Sur le tremplin de ma porte Sur les objets familiers Sur le flot du feu béni J'écris ton nom
Sur toute chair accordée Sur le front de mes amis Sur chaque main qui se tend J'écris ton nom
Sur la vitre des surprises Sur les lèvres attentives Bien au-dessus du silence J'écris ton nom
Sur mes refuges détruits Sur mes phares écroulés Sur les murs de mon ennui J'écris ton nom
Sur l'absence sans désir Sur la solitude nue Sur les marches de la mort J'écris ton nom
Sur la santé revenue Sur le risque disparu Sur l'espoir sans souvenir J'écris ton nom
Et par le pouvoir d'un mot Je recommence ma vie Je suis né pour te connaître Pour te nommer
Liberté.
Uit: Poésie et vérité (1942) De enige vertaling van het gedicht vond ik hier. Het is een 'matchoefening': je moet zelf zoeken welke Nederlandse strofe bij welke Franse strofe hoort. Kan je meteen je Frans oefenen ;)
Op zijn oude dag begon mijn vader met schilderen. Toen we klein waren had hij wel eens decors voor onze poppenkast geschilderd. Een mysterieus bos en een hutje op de hei. Daar was het bij gebleven. Toen hij 70 werd, kreeg het schildervirus hem te pakken en werd schilderen zijn lust en zijn leven. Het huis vulde zich met Russische landschappen van Repin, klaprozen van Renoir, fresco's uit Pompei, barokke bloemstukken ... Voor zijn 75e verjaardag organiseerden we een tentoonstelling voor familie en vrienden met de titel Unica in Replica. Daar moest ik aan denken toen ik het werk van Kate Talbot zag. Zij 'schildert' met naald, draad en vilt naar oude voorbeelden. Nieuwsgierig naar wat ze nog zoal gemaakt heeft? Klik dan hier. Kunst laat zich op vele manieren interpreteren ...
Hoeveel kilo boodschappen zou een mens tijdens zijn leven versjouwen? Ettelijk tonnen, dat is zeker! Sommige mensen zien sleuren met pakken waspoeder, liters melk en kilo's aardappelen misschien als een goedkoop alternatief voor fitness. Ik niet. Die kilo's noodzakelijke maar o zo zware spullen zijn iedere week weer een uitdaging voor mijn arme ruggetje. Boodschappen dragen is als koorddansen: je moet het gewicht zo over twee tassen en twee handen verdelen dat je lichaam in balans blijft en de druk op je rug verdeeld wordt. Dat lukt nog wel. Maar dan staat er een zielige straatnieuwsverkoper die je een centje wil geven, hangt je sjaal scheef of wil je snel een bloemetje kopen. Je hebt echter geen vrije hand meer ... Dus: tassen neerzetten of met moeite het handvat doorfriemelen naar je pols. Gedoe kortom! Dat probleem is nu opgelost! Met dank aan (ik meen) Maryam Kordbachem. Ik zag haar TasJurk/JurkTas in Le Démarrage aan de Lange Poten in Den Haag. Het ei van Colombus: je stopt je boodschappen gewoon in je jurk of je trekt je boodschappentas aan! In Le Démarrage is nog meer moois & bijzonders te zien. Je moet dan wel snel zijn, de winkel is een tijdelijk initiatief in het kader van Den Haag Résidence de la Mode en de Mercedes-Benz Dutch Fashion Awards 2009. Le Démarrage ligt net tegenover de Tweede Kamer. Zien we binnenkort Femke Halsema of Rita Verdonk in TasJurk voor de interventiemicrofoon verschijnen?
Er zijn boeken die je leven kunnen veranderen. Maar ook blogs kunnen een grote invloed hebben. Voor mij was dat een paar jaren geleden Wish Jar van Keri Smith. Geen cursus mindfullness had mij beter kunnen leren aandacht te hebben voor het hier en nu, voor de betekenis van kleine, schijnbaar onbenullige dingen om je heen. Vroeger liep ik als een robot, met mijn gedachten bij werk of thuis, van het station naar mijn werk. Nu wandel ik door een wondere wereld waar steeds zoveel te zien is dat het een mirakel is dat ik nog op mijn werk aankom. Een snippertje papier met lieve woordjes in uitgelopen inkt, een gele vergeten ananas op de groene bank, wollige zwaantjes in het water, de slapende zwerver en zijn eindeloze hoeveelheid dichtgebonden plastic tassen, een glanzende kastanje in de vorm van een hartje, een cirkeltje van kleurige bierdopjes ... Op haar blog en in haar boeken geeft Keri Smith, als guerilla artist, ook ideeën om de verwondering bij mensen aan te wakkeren, bijvoorbeeld door iets kleins te veranderen in de omgeving. Of hoe je anoniem mensen kan blij maken door briefjes met aardige complimentjes achter te laten op publieke plaatsen of in bibliotheekboeken. En eigenlijk is er ook niet veel voor nodig om jezelf op te vrolijken. Klik eens op [play] in de rechterkolom van haar blog. Daar vind je suggesties zoals hieronder: Inmiddels zijn er al verschillende boeken van haar verschenen en ik zag dat ze ook geen onbekende is van de FLOW-redactie. Maar zij kan het beter uitleggen dan ik, lees wat ze over zichzelf vertelt als gastblogger bij Penguin: [klik].
Leuke omslag van de VPRO-gids deze week! Elke keer ben ik weer blij verrast als ik dit soort borduurwerk van kunstenaars zie. Zo zag ik een tijd geleden op Crafster een blog over het 'machine embroidered work' van de Utrechtse Marloes Duyker.Meer werk is te zien op haar Flickrsite. Ik zou zelf ook graag 'free machine embroidery' proberen. Na wat rondsurfen heb ik begrepen dat je een speciale naald nodig hebt en dat de voet van de naaimachine vrij moet kunnen bewegen zodat je de stof zelf onder de naald heen en weer kan bewegen. Maar meer weet ik niet. Heeft iemand ervaring hiermee of goede suggesties?
Heb jij de GoogleDoodle van vandaag ook gezien? Mooi he? Het blijkt een ode te zijn aan de 165e geboortedag van Mary Cassatt (1844-1926), een Amerikaanse impressionistische schilderes. Zij schilderde vooral het dagelijks leven van vrouwen - en daar hoort natuurlijk handwerken bij. Je hoeft de wereld niet rond te reizen om haar werk te bewonderen. Klik gewoon op het videofilmpje hieronder om binnen te treden in de voorbije verdroomde wereld van Mary Cassatt. Kijk & geniet ...
In veel landen hangt sociale onrust in de lucht nu overheden aan de bovenkant miljarden in banken pompen en er aan de onderkant veel, heel veel ontslagen dreigen. Het verschil tussen upstairs en downstairs is er kennelijk nog steeds. Dit bedacht ik zaterdag in de kelders van het Amsterdam Stadsarchief. Mijn dochter en ik waren daar bij toeval beland toen bleek dat we een week te vroeg waren voor de retrospectieve van Richard Avedon in het Fotografiemuseum Amsterdam en we dus maar iets anders gingen doen. Het Amsterdams stadsarchief is ondergebracht in het schitterende gebouw van de voormalige Nederlandse Handelsmaatschappij. Er zijn vele schatten te zien maar mij fascineerde vooral het bedieningspaneel van de nutsvoorzieningen en dan vooral de hendel die de toiletten van de directie bedient. Ik probeer mij voor te stellen hoe het vroeger was: de sigaren rokende directeuren boven en jan-met-de-pet-in-overall beneden die hun toiletten moet bedienen. Jan mag de directeur nu wel Piet noemen maar voor de rest is er waarschijnlijk niet veel veranderd. En zouden de directieleden van banken nog aparte toiletten hebben?
Een reis naar Andalusië is een reis door de tijd. Zeker in Granada, de stad van tolerantie en verraad, van verfijnde cultuur en bruut geweld, van dappere ridders en wijze geleerden. Stad van moslims, katholieken en joden. Overal zie je de getuigen van al-Andalus - de zeven eeuwen Arabische aanwezigheid en van de Spaanse reconquista (herovering) door de Reyes Católicos Ferdinand II van Aragón en Isabella I van Castilië. Maar Granada is vooral een stad gedomineerd door het Alhambra. Gaf het rode fort een veilig gevoel van bescherming tegen de vele vijanden buiten de muren? Of voelde men zich gecontroleerd en bespied, eerst door de Arabische sultan en later de katholieke heersers? Geschiedenis is het verhaal van mensen, zowel van ambachtslieden in kronkelige straatjes als van koninklijke mensen in paleizen. Daarom een droef verhaal over twee koninklijke mensen in de laatste jaren van al-Andalus - ik vertel het na aan de hand van verschillende bronnen. Het verhaal van Boabdil en Morayma {Dit is het verhaal van Morayma waarvan de schoonheid werd geroemd door de dichters. Morayama met het aanminnige gezicht, de grote ogen en de weelderige armen, heupen en taille. Volgens de kroniekschrijvers waren ‘weinig vrouwen zo ongelukkig als de tedere Morayma’. Ze was 15 toen ze huwde met Boabdil, de laatste troonopvolger van het Moorse koninkrijk van Granada. Een paar dagen na de bruiloft wordt Boabdil, door zijn moeder Fatima aangespoord tegen zijn vader te rebelleren, door de sultan, zijn vader, in de gevangenis geworpen. De jonge bruid wordt verdreven uit het Alhambra naar een carmen – een groot huis met een tuin - in de Albayzin, de Arabische buurt van Granada. Morayma zou nooit meer proeven van de geneugten van de troon want het is de tijd van de reconquista – de herovering van Spanje op de Arabieren. 1482 - het jaar dat Boabdil zich tot nieuwe koning uitroept - is ook het begin van de veldtocht van de Reyes Católicos Ferdinand en Isabella tegen Granada, de enige stad die nog niet overwonnen is. Aanvankelijk lukt het Boabdil om de christenen te verslaan. Maar in 1483 wordt hij gevangen genomen. Weer moet Morayma, nu met haar zoon Ahmed, net 1 jaar oud, naar de carmen. Vanaf haar Mirador de la Esperanza staart ze lange uren naar het Alhambra, waar ze zo kort koningin was. Om tactische redenen laten de Castillianen Boabdil weer vrij. Hij keert terug naar Granada maar moet zijn zoon Ahmed, inmiddels 2 jaar, als onderpand achterlaten. Ahmed zal zijn moeder Morayma pas terugzien na de val van Granada – hij is dan negen jaar oud, spreekt geen Arabisch en opgevoed als christen. Als Boabdil in 1489 weigert Granada over te leveren aan Ferdinand en Isabella volgt een lange belegering. Op 2 januari 1492 is met de val van Granada de reconquista voltooid. Boabdil en zijn gevolg verlaten het Alhambra. De plek waar Boabdil een laatste blik geworpen zou hebben op Granada heet nog steeds el último suspiro del Moro ("de laatste zucht van de Moor"). Zijn moeder Fatima zou hem toegebeten hebben: "Huil als een vrouw om wat je als een man niet kon verdedigen." En "Zoek je toevlucht in de schoot van je vrouw nu je geen koninkrijk meer hebt”. De Katholieke Koningen sloten met Boabdil een overeenkomst: hij mocht in Spanje blijven en zijn rijkdommen behouden. Maar de Castillianen verbraken hun belofte en dwongen hem tot ballingschap buiten Spanje. In oktober 1493 vertrokken Boabdil met zijn familie en een klein klein gevolg naar Noord-Afrika. Zonder Morayma – volgens een kroniekschrijver "de enige vrouw die Boabdil bemind had en de enige die het lijden van zijn ballingschap draaglijk had kunnen maken". Zij overleed een paar dagen voor het vertrek. Ze werd begraven in de moskee van Mondújar. Boabdil verkocht een aantal bezittingen zodat de ulemas elke dag in de moskee zouden bidden voor zijn vrouw. Kort na het vertrek van Boabdil namen de Castillianen het geld in beslag en gebruikten dit voor de bouw van een kerk op de plaats van de moskee. Zo eindigt het verhaal van Morayma, de tedere …} En hoe ging het verder met de geschiedenis? Kort na de verovering van Granada breken Ferdinand en Isabella hun belofte om de joden en moslims van Granada met rust te laten. De Joden werden voor de keuze gesteld zich te laten dopen of het land te verlaten. Veel Joden bekeerden zich tot het christendom maar sommigen van hen blijven - in het geheim - hun joodse gewoonten voortzetten. Tussen de 160.000 en 400.000 (Sefardische) joden verkiezen de exodus. In 1499 worden ook de moslim tot het Christendom gedwongen. Wie geen christen wilde worden moest het land verlaten.
Maar het Alhambra is meer dan een plek van macht en intrige. Het is fort en lusthof ineen. Het toont de verfijning van de Moorse beschaving - veilig omsloten door hoge vestingsmuren. Oosterse paleizen, patio’s en badhuizen, schitterende mozaïeken en pleisterwerk met bloemmotieven en Arabische calligrafie. Tuinen vol sinaasappelbomen, mirtestruiken, rozen en oleanders. Alles in een adembenemend samenspel tussen architectuur en natuur, tussen stenen, bomen, vijvers en fonteinen. De lucht zinderde niet van de hitte en de lucht was niet strakblauw toen wij langs groene mirtestruiken en sinaasappelbomen vol oranje vruchten wandelden. De oleander bloeide niet en hagelstenen geselden de marmeren tegels. En het leek wel of de Arabieren na vijf eeuwen terug waren gekeerd ... Ik sluit tot slot even de ogen en luister naar Recuerdos de l'Alhambra van Francisco Tàrrega ...
Buiten zijn de laatste bloemen verwelkt. Dit hoeft niet te betekenen dat je geen eigen bloemen meer op tafel kan zetten. Met bloemen die niet verwelken red je het wel tot de sneeuwklokjes weer uit de grond piepen ...
Laat je inspireren door David Stark. De New York Times vroeg hem om met onverwachte materialen een tafelstuk te maken. Hij koos gewone draad. Het resultaat is prachtig in al zijn eenvoud.
Bij de eenvoud van deze bloemen, past een subtiele haiku van de Japanse meester Matsuo Basho (1644-1694).
Unknown to birds and butterflies
A flower blooms
The autumn sky
